درمان زانو و پای ضربدری (ژنو والگوم ) در کودکان و بزرگسالان
ژنو والگوم، که با عنوان پای ضربدری شناخته شده است، ناهمترازی زانو است که زانوهای شما را به سمت داخل منحرف می‌کند. هنگامی که افراد مبتلا به زانوی ضربدری با زانوهای قرار داده شده کنار هم می‌ایستند، فاصله‌ای بین 3 اینچ یا بیشتر بین مچ پاهایشان وجود دارد. این به این دلیل است که زانوهایشان بیش از حد به سمت داخل خم شده است. ژنو والگوم در کودکان کم سن و سال رایج است و معمولا خودش با رشد کودک اصلاح می‌شود. تا 75 درصد کودکان بین سنین 3 تا 5 سال دچار عارضه‌ی پای ضربدری هستند. حدود 99 درصد از این موارد، پای ضربدری با 7 یا 8 ساله شدن کودکان تحت تاثیر قرار گرفته، خودش اصلاح می‌شود. ژنو والگوم یا پای ضربدری همچنین می‌تواند بعدا در زندگی توسط آسیب یا عفونت در زانو یا پا، کمبود شدید ویتامین D و کلسیم، چاقی و آرتروز زانو ایجاد شود. این عارضه را نمی‌توان پیشگیری کرد، اما اثرات آن را می‌توان به حداقل رساند. فیزیوتراپی و ورزش اغلب جایگزین موفقی برای جراحی هستند. برای یادگیری بیشتر به خواندن ادامه دهید.
دلایل
ژنو والگوم یا پای ضربدری تقریبا همیشه یک بی‌ثباتی خوش خیم در رشد کودک است. اگر چه این عارضه اتفاقی رخ می‌دهد، به نظر می‌رسد که ارثی باشد. پای ضربدری همچنین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- آسیب یا عفونت در زانو یا پای شما
- بد شکلی استخوان ناشی از نرمی استخوان، بیماری ناشی از کمبود ویتامین D و کلسیم
- سایر بیماری‌های استخوانی
- چاقی، که باعث فشار بیشتری روی زانوی شما می‌شود.
- آرتروز در مفصل زانوی شما
- چاقی می‌تواند منجر به شدیدتر شدن عارضه‌ی پای ضربدری شود.
علائم پای ضربدری
ژنو والگوم که فراتر از دوران کودکی ادامه می‌یابد ممکن است علائم دیگری را در کنار زانوی ضربدری به همراه داشته باشد. این علائم عبارتند از:
- مفاصل سفت
- زانو درد
- با لنگیدن راه رفتن
رباط‌های تحت فشار و عضلات همچنین می‌توانند باعث درد در ناحیه باسن، مچ پا یا پاها شوند. اگر فقط یک زانو از خط خارج است، ممکن است طرز ایستادن شما نامتوازن باشد.
تشخیص
هنگامی که پای ضربدری در یک کودک با سن بیشتر یا بزرگسال رخ می‌دهد، مهم است که بفهمید علت اصلی و زمینه‌ای چیست. بیماری استخوانی یا آرتروز نیاز به درمان خواهد داشت. پزشک شما سوالاتی در مورد سابقه‌ی پزشکی خانواده‌تان می‌پرسد و همچنین در مورد اینکه آیا شما دردی دارید یا خیر از شما سوال می‌کند. اگر درد دارید، پزشک می‌خواهد بداند که در کدام ناحیه احساس درد می‌کنید. در طول یک معاینه فیزیکی، پزشک شما چگونگی ایستادن و راه رفتن شما را مشاهده و بررسی خواهد کرد. آنها همچنین به دنبال ارزیابی موارد زیر هستند:
- نابرابری در طول پا
- زاویه همتراز زانو
- پوشش ناصاف روی کفی‌های کفش‌ها
در برخی موارد، ممکن است پزشک شما یک اشعه‌ی ایکس یا ام آر آی اسکم را برای بررسی ساختار استخوانی زانوی ضربدری شما تجویز کند.
درمان زانو و پای ضربدری در کودکان و بزرگسالان
درمان برای پای ضربدری بستگی به علت و شدت علائم شما دارد. یک برنامه درمان زانوی ضربدری معمول شامل یک یا چند مورد زیر است:
ویتامین‌ها
برخی از اوقات، پای ضربدری ممکن است ناشی از مشکلاتی مانند کمبود ویتامین C یا اسکوربوت و یا نرمی استخوان باشد، بنابراین اولین کار درمان عارضه‌ی زمینه‌ای است. نرمی استخوان ناشی از کمبود ویتامین D است. دوز روزانه ویتامین D باید مصرف شود. گاه به گاه، تزریق ویتامین D یکبار در سال انجام می‌شود. همچنین رژیم غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم بخورید.
کاهش وزن
چاقی می‌تواند استرس اضافی روی زانوها قرار دهد، و منجر به بدتر شدن پای ضربدری شود. اگر شما اضافه وزن دارید، پزشک با شما کار خواهد کرد تا یک برنامه کاهش وزن سالم داشته باشید.
بریس‌های پای ضربدری
بریس‌های پای ضربدری، به خصوص اگر سابقه‌ی خانوادگی پای ضربدری دارید، برای درمان توصیه می‌شوند. بریس به کفش فرد متصل است. بریس‌ها به منظور تلاش برای صاف کردن زانوها استفاده می‌شوند، بنابراین قادر به لمس زانوهایتان هستید و پاهای کاملا صافی دارید.
فیزیوتراپی و ورزش
زانوهای ضربدری به علت عضلات دورکننده‌ی ضعیف که در خارج از باسن و ران‌هاست ایجاد می‌شوند. زانوهای ضربدری می‌توانند با تمرینات و ورزش خاصی که در زیر ذکر شده، اصلاح شوند.
لانگ به پهلو 
بایستید و پاها را به عرض باسن از هم جدا کنید، و دستها را در جلوی قفسه‌ی سینه قرار دهید، و گامی بزرگ را به طرف چپ خود بردارید. همانطور که کف پا روی زمین است زانو را خم کنید، و باسن را به سمت عقب فشار دهید. به محض اینکه حس کردید انقباض قوی روی باسن و ران‌ها وارد می‌شود، بایستید و پا را به موقعیت اصلی خود بازگردانید. 10 تا 12 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید. یک توپ پزشکی را در مقابل سینه خود برای مقاومت بیشتر نگه دارید. این حرکت به عضله دور کننده‌های شما، عضلات عقب ران، چهار سر کمک می‌کند.
حرکت پله (استپ آب) جانبی 
روی تخت وزن به سمت راست خود باستید. دست‌هایتان را جلوی قفسه‌ی سینه قرار دهید، پای راست خود را روی نیمکت قرار دهید، فشار دهید و بدن خود را در هوا بلند کنید. پس از اینکه پای راست شما صاف شد، برای یک ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیایید. 10 تا 12 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید. برای مقاومت بیشتر، از یک توپ پزشکی استفاده کنید.
ابداکشن سیم کش
این ورزش برای اصلاح پای ضربدری به قسمت خارجی ران‌ها و باسن با یک طرف ابداکشن سیم کش کمک می‌کند. مچ پا را در اطراف قسمت پایین پای راست خود بچسبانید و تنظیم کم را ادامه دهید. با دسته وزن بایستید و به سمت شانه‌ی چپ خود بکشید. در یک حرکت قوسی پای خود را تا آنجا که ممکن است به سمت پای راست بالا بیاورید و سپس به آرامی پایین بیاورید. 10 تا 12 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید.
ابداکشن یا انحراف در حال دراز کشیده
به پهلوی چپ دراز بکشید و پاهایتان را روی یکدیگر قرار دهید. پای راست خود را با زاویه 45 درجه بلند کنید، یک ثانیه نگه دارید، و سپس پای خود را پایین بیاورید. 10 تا 12 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید. برای مقاومت اضافی یک دمبل را در برابر ران خود نگه دارید.
بالا بردن صاف پا
به کمر دراز بکشید، نیم تنه خود را ریکلس کنید. یک پا را صاف نگه دارید و زانوی دیگر را با کف پای صاف روی زمین قرار داده و خم کنید. عضلات ران پای راست را سفت کنید، پا را در حدود نیم متر از کف زمین بلند کنید و این حالت را برای 5 ثانیه نگه دارید و تکرار کنید. این حرکت را حداقل 4 بار انجام دهید، 2 بار در هر طرف، برای به کار گرفتن ماهیچه‌ی چهار سر.
اسکوات به دیوار 
بایستید به طوری که کمرتان به سمت دیوار باشد. پاها را به عرض شانه از هم باز کنید، با فاصله کمی از دیوار بایستید. با حداقل 90 درجه اسکوات بزنید و به مدت 5 تا 10 ثانیه نگه دارید. همانطور که اسکوات می‌زنید عضلات شکم را منقبض کنید. زمان نگهداری را همزمان با افزایش قدرت، افزایش دهید.
پرس زانو 
شما می‌توانید بر روی زمین یا نیمکت بنشینید. یک پا را صاف در جلوی خود بگذارید و یک حوله رول شده را پشت زانو قرار دهید. ماهیچه چهار سر را در پای صاف خود منقبض کنید، پشت زانوی خود را به حوله رول شده فشار دهید، و 3 ثانیه نگه دارید. آهسته ماهیچه را آزاد کنید. 10 تا 12 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید.
همسترینگ حلقه
هنگام نگه داشتن پشت صندلی، وزن خود را به یک پا انتقال دهید و پای دیگر را تنها با انگشتان خود روی زمین به عقب خم کنید. عضلات همسترینگ را منقبض کنید و پاشنه‌ی خود را به سمت باسن بالا ببرید. این حالت را قبل از پایین آوردن پا به مدت 5 ثانیه نگه دارید. 8 تا 9 بار این کار را تکرار کنید، و سپس پاها را عوض کنید. این تمرین برای اصلاح زانوی ضربدری بسیار مفید است.
ارتاسازی
اگر پاهای شما به علت پای ضربدری از طول نابرابر هستند، یک پاشنه کفش را در طرف کوتاه‌تر قرار دهید تا طول پای ضربدری شما مساوی شود و این کار به تنظیم کردن راه رفتن شما نیز کمک می‌کند. ممکن است درد پا نیز کاهش یابد. برای کودکانی که با رسیدن به سن 8 سالگی مشکل پای ضربدریشان اصلاح نشده است، یک بریس یا یک اسپلیت ممکن است به هدایت رشد استخوان کمک کند.
جراحی پای ضربدری
هنگامی که پای ضربدری شدید است یا زمانی که تمرین برای تسکین درد و همتراز کردن زانوی شما کافی نیست، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. برای افراد جوان‌تر، یک صفحه فلزی کوچک در زانوی آنها قرار داده می‌شود، و می‌تواند به هدایت رشد آینده استخوان کمک کند. این فرآیند عمل جزئی عمل جراحی هدایت رشد نامیده می‌شود. وقتی رشد استخوان اصلاح می‌شود، صفحه برداشته می‌شود. بزرگسالان ممکن است از استخوان‌بری بهره‌مند شوند. این جراحی از صفحات فلزی دائمی برای حفظ تراز استخوان‌ها استفاده می‌کند. این می‌تواند استخوان‌های پای شما را تنظیم کند و زانوها را دوباره تراز کند. جراحی جایگزینی زانو نیز گزینه‌ای برای افراد مسن‌تر است.
