علت و درمان خم شدن و یا تو خالی شدن ناگهانی زانو هنگام راه رفتن

خالی کردن زانو زمانی رخ می‌دهد که زانوی شما، وزن شما را تحمل نمی‌کند و به طور غیر ارادی خم می‌شود. خالی کردن زانو می‌تواند نتیجه‌ی یک آسیب داخلی مانند آسیب غضروفی، استخوانی یا رباطی باشد. با تشخیص صحیح علت و منشا خالی کردن زانو می‌توان با انجام اقدامات درمانی لازم، از بروز مجدد خالی کردن زانو پیشگیری کرد.

انجام تمرینات و درمان‌های ویژه می‌تواند به افزایش قدرت مفصل زانو کمک کرده از مشکل خالی کردن زانو را برطرف کند.

علل

در ادامه شایع‌ترین علل خالی کردن زانو آورده شده‌اند:

پارگی غضروف زانو (منیسک)

یکی از شایع‌ترین علل خالی کردن زانو، پارگی مینیسک زانو است. زمانی که مینیسک پاره می‌شود، زانو بی‌ثبات می‌شود و این حالت خصوصا در هنگام خم شدن روی زانو بیشتر اتفاق می‌افتد.

پارگی رباط‌های صلیبی

ثبات مفصل زانو به رباطها و خصوصا رباط صلیبی قدامی یا همان ACL وابسته است و بنابراین آسیب دیدن این رباطها می‌تواند موجب شود که زانوی شما در هنگام راه رفتن، ناگهان خالی کند و خم شود.  رباط صلیبی قدامی در داخل زانو قرار دارد. آسیب‌های رباط صلیبی معمولا به طور ناگهانی و بر اثر حادثه ای رخ می‌دهند. بعد از بروز این آسیب‌ها، زانو صدا می‌دهد و شروع به تورم می‌کند.  آسیب‌های رباط صلیبی معمولا بر اثر چرخش سریع و ناگهانی زانو ایجاد می‌شوند و به همین خاطر بروز این آسیب‌ها در بین ورزشکاران بیش از همه شایع است.

پارگی رباط‌های جانبی زانو

دو رباط بزرگ از دو طرف کناره‌های زانو عبور می‌کنند: رباط جانبی داخلی (MCL) و رباط جانبی خارجی (LCL). احتمال آسیب‌دیدگی و پارگی رباط جانبی داخلی بیشتر است. همچنین ممکن است هردوی این رباطها همزمان پاره شوند که این یکی دیگر از علل شایع بی‌ثباتی  و خالی کردن زانو است.

دررفتگی کشکک زانو

دررفتگی کشکک زانو نیز می‌تواند موجب خالی کردن زانو شود. ممکن است کشکک زانو از داخل شیاری که در آن قرار دارد بیرون برود و منحرف شود. در اغلب موارد کشکک زانو به خودی خود مجددا جا می‌افتد.

آرتروز زانو

عدم ثبات زانو می‌تواند بر اثر مشکلات مفصلی مانند آرتروز زانو، ساییدگی مفصل زانو، تجمع رسوب کلسیمی در غضروف و دیگر مشکلات باشد. این آسیب‌ها موجب می‌شوند که زانو گاهی نتواند وزن بدن را تحمل کند.  آرتروز زانو موجب می‌شود که در استخوان مفصل زانو برآمدگی‌ها و شیارهایی تشکیل شوند. نامسطح بودن سطح استخوان موجب می‌شود که زانو به جای داشتن حرکت روان، در هنگام خم و راست شدن گیر کند. برای مثال ممکن است هنگام بلند شدن از روی صندلی ناگهان حس کنید زانوی شما قفل شده و هنگام قرار دادن پایتان روی زمین، زانوی شما خالی کند و خم شود.

در برخی از موارد، تکه‌ای از غضروف زانو جدا می‌شود و در فضای داخل مفصلی شناور می‌شود. این تکه ممکن است در هنگام حرکت دادن زانو بین استخوان‌ها گیر کند که باعث قفل شدن زانو و گاهی خالی کردن زانو می‌شود.

درمان

همانطور که میبینید، خالی کردن زانو می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و مانند هر آسیب دیگری، این آسیب نیز در ابتدا باید توسط پزشک متخصص به دقت تشخیص داده شود تا بتوان درمان مناسبی برای آن تجویز کرد.

گرما درمانی و سرمادرمانی

شما می‌توانید با گذاشتن کمپرس سرد، درد و تورم زانو را کاهش دهید. گذاشتن کمپرس گرم نیز موجب کاهش خشکی و حساسیت به لمس زانو می‌شود.

وسایل ارتوپدی

راه رفتن با کمک زانوبند طبی یا استفاده از عصا یا واکر می‌تواند به کاهش فشار وارد شده به زانو کمک کند و مقداری از وزن بدن که بر روی زانو وارد می‌شود را کمتر کند.

درمان دارویی

با انجام تشخیص صحیح، پزشک می‌تواند داروهای صحیحی تجویز کند. داروهای تجویزی می‌تواند شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، پمادهای موضعی و احتمالا استروئید تزریقی باشد. در مواردی که شخص به روماتیسم پیشرفته مبتلا باشد  داروهای تعدیل‌کننده روماتیسم یا DMARDs تجویز می‌شود.

تغییر در سبک و عادات زندگی

درمان خالی کردن زانو می‌تواند شامل برخی تغییرات در نحوه زندگی شما باشد، برای مثال ممکن است لازم باشد وزن خود را کاهش دهید و بنابراین باید رژیم غذایی خود و فعالیت‌های خود را اصلاح کنید. در صورتی که وزن شما در محدوده سالمی باشد، زانو‌های شما می‌توانند ثبات بیشتری داشته و وزن شما را تحمل کنند.

علاوه بر تغییر سبک زندگی، بهتر است از داروهای مکملی استفاده کنید که به قدرت مفصل زانو کمک می‌کنند و در نتیجه احتمال بروز خالی کردن زانو را کاهش می‌دهند. مکمل‌های مفید می‌تواند شامل ویتامین C و D، گلوکزآمین باشد.

ورزش برای درمان خالی کردن زانو: ورزشهای تقویت عضلات زانو

یکی از راه‌های که به کمک آن می‌توانید از خالی کردن زانو جلوگیری کنید، تقویت کردن زانو‌ها با کمک ورزش است. انجام چند تمرین ساده در خانه یا باشگاه و هدف قرار دادن عضلات چهار سر ران می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش فشار وارد شده به مفصل زانو داشته باشد. هرچقدر عضلات چهار سر ران شما قویتر باشند، فشار کمتری به زانوی شما وارد می‌شود.

تمرین 1

بر روی کمر دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید. عضلات ران پای خود را برای سه دقیقه منقبض کنید به طوری که زانوی شما به سمت پایین رفته و با زمین در تماس باشد.  رد صورت نیاز می‌توانید برای پشتیبانی از مفصل زانو، یک حوله رول شده یا رول فومی زیر زانوی خود بگذارید.

تمرین 2

بر روی کمر دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید. عضلات ران خود را سه دقیقه منقبض کنید و سپس رها کنید.

تمرین 3

بر روی کمر دراز بکشید و یکی از پاهای خود را صاف کنید. مچ پای خود را به طرف داخل خمیده کنید به طوری که انگشتان پای شما به سمت بدنتان اشاره کننده تا عضلات ساق پا کشیده شوند. همین کار را با پای دیگر تکرار کنید.

تمرین 4

بر روی کمر دراز بکشید و هر دو پای خود را دراز کنید. یکی از پاها را از روی زمین بلند کنید و زانوی خود را همچنان صاف نگه دارید. سه ثانیه در این حالت مکث کنید و سپس پای خود را پایین بیاورید. همین کار را با پای دیگر تکرار کنید.

تمرین 5

یک بالشت زیر زانوی خود بگذارید و بر روی کمر دراز بکشید. در حالی که زانوی شما همچنان در تماس با بالش است، پای خود را صاف کنید و این حالت را برای سه ثانیه نگه دارید. همین کار را با پای دیگر تکرار کنید.

تمرین 6

بر روی شکم دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید. زانوی خود را خم کنید تا پای شما به سمت باسن نزدیک شود. این حالت را سه ثانیه نگه دارید.

تمرین 7

بر روی یک صندلی بنشینید به نحوی که کف پاهایتان کاملا روی زمین باشد. یکی از پاهای خود را از روی زمین بلند کنید و زانوی خود را صاف کنید. این حالت را برای سه ثانیه نگه دارید. همین کار را با پای دیگر تکرار کنید. به تدریج و با افزایش قدرت پاها می‌توانید به مچ پای خود وزنه ببندید.

تمرین 8

بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید. زانوهای خود را به آرامی خم کنید به طوری که راستای زانوی شما از نوک انگشتان پای شما جلوتر نباشد.  کمر خود را صاف بگیرید. کمی مکث کنید و دوباره به حالت ایستاده بازگردید.

خالی کردن زانو بیش از همه از درمان فیزیوتراپی نتیجه می‌گیرد. فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات خاصی را به بیمار تجویز کند که برای شرایط او مناسب هستند از بروز مشکل در مفصل زانو جلوگیری می‌کنند.