علت، علائم و درمان کیست کانگلیون مچ دست
کیست گانگلیون مچ دست یک تومور خوش خیم و بی خطر در مچ دست میباشد که روی تاندون یا مفصل ایجاد میشود. این کیست پر از مادهای شفاف و غلیظ یا ژله مانند میباشد. ممکن است این کیست از یک تومور و یا چند کیست کوچک که دارای ریشهای مشترک در قسمتهای عمیق بافت هستند تشکیل شده باشد. اگر به عصب نزدیک کیست گانگلیون فشار وارد شود، درد به وجود میآید. گاهی محل ایجاد کیست باعث اختلال در حرکت مفصل دست میشود.
در بسیاری از موارد کیست مچ دست به خودی خود از بین می رود و نیازی به درمان خاصی ندارد ولی در صورتی که وجود کیست روی مچ دست باعث ایجاد درد دربیمار شود بهتر است به پزشک مراجعه شود تا پس از بررسی وضعیت بیمار روش درمان مناسب برای بیمار انتخاب شود. متخصصان ما در کلینیک توانبخشی دکتر فرخانی آماده ارائه انواع روشهای درمانی برای درمان کیست مچ دست مانند طب سوزنی(لینک)، ماساژدرمانی ، فیزیوتراپی و ورزش درمانی به شما بیماران عزیز می باشند. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر با شماره 03132367465 و 03132330382 تماس بگیرید.
علل
علت ایجاد کیست گانگلیون شناخته شده نیست. یک نظریه موجود میگوید که وارد شدن ضربه باعث آسیب به بافت مفصل و ایجاد کیستهای کوچکی می شود که به تدریج بزرگ شده و به یک تودهی برجسته و آشکار تبدیل میشوند. نظریه دیگری که بیشتر قابل قبول میباشد این است که آسیب به کپسول مفصلی یا غلاف تاندون باعث برآمدگی بافت مفصل میشود.
علائم
علائم برآمدگیهای ایجاد شده در اثر کیستهای گانگلیون عبارتند از:
درد
کیستهای مچ دست معمولا بدون درد هستند. اما اگر وجود کیست باعث فشار به عصب شود- حتی اگر کیست بسیار کوچک بوده و برآمدگی آن قابل توجه نباشد، باعث ایجاد درد، سوزش، بی حسی یا ضعف عضلانی میشود.
ضعف
گاهی کیست گانگلیون باعث فشار به عصب نزدیک مفصل میشود؛ این فشار ممکن است ضعیف یا شدید باشد، بر حرکت مفصل اثر گذارد، یا باعث سوزش انگشتان، دست یا ساعد شود.
تشخیص
در تشخیص کیست مچ دست، پزشک از روش های مختلفی استفاده میکند که عبارتند از:
معاینه فیزیکی
پزشک در هنگام معاینه فیزیکی، کمی فشار به کیست وارد میکند تا از وجود حساسیت یا ناراحتی اطمینان حاصل کند. ممکن است پزشک از نور برای تشخیص جامد یا مایع بودن محتوای کیست استفاده کند.
آزمایشات تصویربرداری
همچنین ممکن است پزشک آزمایشات تصویربرداری همچون عکس رادیوگرافی، اولتراسوند یا ام آر آی را برای تشخیص بیماریهای احتمالی دیگری همچون آرتروز یا تومور تجویز کند. ام آر آی و اولتراسوند میتوانند محل کیستهای نهفته را نیز نشان دهند.
درمان
معمولا کیست مچ دست بدون درد است و به درمان نیاز ندارد. پزشک به بیمار توصیه میکند که صبور باشد. اگر کیست باعث درد شده و یا در حرکت مفصل خللی ایجاد کند، پزشک استفاده از روشهای زیر را توصیه میکند:
کمپرس گرم
با استفاده منظم از کمپرس گرم میتوان ناراحتی کیست مچ را کاهش داد. کمپرس گرم باعث افزایش جریان خون به محل و تخلیه مایع میشود. کمپرس گرم، درد و تورم را نیز کاهش میدهد.
داروهای مسکن
برای کاهش درد، پزشک مصرف داروهای مسکنی که بدون نسخه به فروش میرسند، مانند ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB، و داروهای دیگر) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) را توصیه میکند.
استفاده از این داروها باعث تسکین درد میشود ولی کیست مچ دست را درمان نمیکند.
بریس مچ دست
پزشک برای جلوگیری از حرکت قسمتهای اطراف کیست، بریس برای بیمار تجویز میکند. حرکت اطراف کیست باعث تشدید و ایجاد درد و ناراحتی بیشتر میشود. بریس با کاهش حرکت باعث کوچک شدن کیست و کاهش دردی که در اثر فشار کیست بر اعصاب اطراف ایجاد شده، میگردد.
آسپیریشن
یک روش دیگر جایگزین جراحی، خالی کردن مایع داخل کیست است. تخلیه کیست از طریق فرآیندی به نام آسپیریشن انجام میشود. در این فرآیند، پزشک کیست را به وسیله سوزن سوراخ کرده، مایع درون آن را خارج ساخته و سپس کیست کوچک میشود. این کار باعث کاهش درد ناشی از فشار کیست بر روی اعصاب مچ و دست میشود. اما از آنجا که روش آسپیریشن فقط کیست را تخلیه کرده و آن را برنمیدارد، ممکن است کیست دوباره رشد کند.
طب سوزنی
پس از انجام طب سوزنی، برآمدگی سفتی که دارای بافت نرمی است در پشت مچ دست نمایان میشود. این برآمدگی دردناک بوده و به دست فشار وارد میکند اما بیمار میتواند مچ دست خود را حرکت دهد. اندازهی این برآمدگی در ابتدا یک سانتیمتر در یک سانتیمتر است و بیمار امیدوار است که اندازهی این کیست به تدریج کاهش یابد.
طب سوزنی به کاهش فشار و افزایش جریان خون کمک کرده و همچنین مایع غلیظ موجود در کیست را پراکنده کرده و اندازهی توده را کاهش میدهد.
ماساژ
ماساژ آرام و مداوم کیست به تخلیه کیست از مایع کمک میکند. با اشیاء سنگین به کیست گانگلوین ضربه نزنید زیرا ممکن است استخوانی بشکند یا به مچ دست آسیب برسد و در هر صورت کیست از بین نرفته و دوباره عود خواهد کرد.
فیزیوتراپی
گاهی پس از درمان با جراحی یا روشهای غیر جراحی، از فیزیوتراپی نیز استفاده میشود. پزشک حرکات ورزشی مناسب برای تحرک مفاصل را به بیمار آموزش میدهد. این حرکات برای کاهش تورم و ناراحتی مفید هستند. همچنین پزشک حرکاتی برای افزایش قدرت، انعطاف پذیری، و هماهنگی دست به بیمار آموزش میدهد. هدف از فیزیوتراپی، برگرداندن مجدد عملکردهای مختلف به دست و مچ دست میباشد.
حرکات ورزشی
ورزش درمانی باعث بازگشت قدرت و تحرک مچ دست میشود.
برخی از ورزش های مناسب برای درمان کیست مچ دست عبارتند از:
خم کردن مچ دست به وسیله باند ورزشی مقاوم
خم شدن مچ دست به بازگشت قدرت و تحرک مچ کمک میکند. این حرکت را به طور کامل و درحالت نشسته با یک باند ورزشی مقاوم انجام دهید. باند ورزشی مقاوم را میتوان از فروشگاههای لوازم ورزشی تهیه کرد و یا ممکن است پزشک باند ورزشی مقاوم را به بیمار بدهد.
برای انجام این ورزش:
- یک انتهای باند ورزشی را دور دست پیچیده و انتهای دیگر آن را بین پا و سطح زمین نگه دارید.
- ساعد خود را به آرامی روی ران قرار دهید.
- به آرامی مچ دست را بالا آورده و حرکتی منحنی شکل انجام دهید.
- به آرامی دست را به حالت اول برگردانده و سپس دوباره همین حرکت را انجام دهید.
- این حرکت را ده بار تکرار کنید.
کشش باند ورزشی مقاوم
کشش مچ دست به افزایش دامنه حرکات مچ کمک میکند. این حرکت را در حالت نشسته و با استفاده از باند ورزشی مقاوم انجام دهید.
برای انجام این ورزش:
- یک انتهای باند ورزشی را دور کف دست بپیچید.
- انتهای دیگر باند ورزشی را زیر پا قرار دهید.
- ساعد باید روی ران، و کف دست رو به زمین قرار گیرد.
- به آرامی مچ دستتان را رو به بدن بکشید، سپس به آرامی آن را به حالت اول برگردانید.
- این حرکت را ده مرتبه تکرار کنید.
حرکت محکم گرفتن توپ
حرکت محکم گرفتن توپ پس از جراحی و برای تقویت مچ دست انجام میشود. برای انجام این حرکت به یک توپ لاستیکی نیاز است. توپ لاستیکی را میتوان از فروشگاههای لوازم ورزشی تهیه کرد یا متخصص فیزیوتراپی آن را به بیمار میدهد.
برای انجام این ورزش:
- توپ را کف دست گرفته و آن را تا جایی که میتوانید فشرده سازید.
- باید انگشتان در اطراف توپ را محکم گرفته باشند. پنج ثانیه توپ را در این حالت نگه دارید.
- سپس توپ را رها کرده و این حرکت را سه ست و در هر ست، ده بار تکرار کنید.
جراحی
اگر دیگر روشهای درمان موثر نبودند، از جراحی استفاده میشود. در حین جراحی، پزشک کیست و ریشهی آن که به مفصل یا تاندون متصل است را برمیدارد. در موارد نادر، ممکن است جراحی به اعصاب اطراف محل، رگهای خونی یا تاندونها آسیب برساند. و حتی پس از جراحی نیز ممکن است کیست دوباره ایجاد شود.