ضربه مغزی :درمان افسردگی،سر درد وعدم قدرت کلامی با فیزیوتراپی
هموراژ درون جمجمه ای به خونریزی داخل جمجمه گفته میشود. تجمع خون درون مغز باعث فشار آوردن به مغز میشود. و در صورتی که فورا درمان نشود میتواند باعث بروز عوارض بسیار جدی و حتی مرگ بیمار شود. جمجمه، منتژها، و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز به طور کامل از مغز محافظت میکنند، به این ترتیب درون مغز یک فضای کاملا بسته ایجاد شده است. هرگونه تورم ناشی از خونریزی داخل مغز میتواند به قسمتهایی داخلی مغز فشار وارد کند. معمولا خونریزی درون جمجمهای در پی آسیب دیدگیهایی مانند ضربه مغزی، ضربات مکرر، یا حتی سندروم کودک تکان خورده ایجاد میشود، اما علل غیر تروماتیک مانند پارگی رگ در سکته مغزی در بروز خونریزی مغزی نقش دارند.
تحت فشار قرار گرفتن مغز میتواند باعث آسیب دیدگی آن شود و زندگی بیمار را تهدید کند. خونریزی درون جمجمهای عارضهای که به درمان فوری نیاز دارد و باید خون جمع شده درون مغز تخلیه شود تا فشار از روی مغز برداشته شود. خاطر نشان میکنیم که همیشه علائم و نشانه های ناشی از خونریزی درون جمجمهای فورا پس از ضرب دیدگی مغز بروز نمیکند. به این ترتیب، افرادی که دچار ضربه مغزی شدهاند اما حال آن ظاهرا خوب است باید تا چند روز با دقت از نزدیک تحت نظر باشند؛ در صورتی که علائم و نشانه های هشدار دهنده پدیدار شود، باید فورا اقدامات پزشکی لازم را انجام داد.
اگر دچار ضرب دیدگی سر شده اید، باید یکی از اعضای خانواده از شما مراقبت نماید. خاطر نشان میکنیم که آسیب دیدگی مغز و ضربه مغزی میتواند باعث از دست دادن حافظه شود، بنابراین ممکن است نتوانید ضربه مغزی را به خاطر بیاورید و علائم هشدار دهنده را نادیده بگیرید. در صورت بروز ضربه مغزی باید از نزدیک تحت نظر پزشک باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر از روش های درمانی پس ازجراحی خونریزی و ضربه مغزی و یا رزرو نوبت با شماره تلفن های
03132367465 و 03132330382 تماس حاصل فرمایید. |
دسته بندی خونریزی درون جمجمه ای
خونریزی درون جمجمه ای به سه گروه تقسیم میشود؛ این دسته بندی براساس بخشی از قشر مغز که دچار خونریزی میشود به صورت زیر طبقه بندی میشود:
خونریزی ساب دورال
خونریزی این ناحیه به علت خونریزی در سخت شامه، قشر بیرونی مغز که ضخامت بسیار بالایی دارد. معمولا سیاهرگهای این قسمت دچار پارگی میشوند و باعث خونریزی میشوند که این امر باعث فشار آوردن به مغز میشود. این وضعیت با افزایش میزان خونریزی بدتر میشود و در نهایت منجر به مرگ بیمار میشود. خونریزی ساب دورال براساس علائم اولیه به گروههای زیر تقسیم میشود:
- خونریزی حاد ساب دورال: خطرناک ترین نوع خونریزی مغزی است که پس از ضرب دیدگی مغز، علائم بیماری فورا ایجاد میشوند. به طور کلی ضربه شدید مغزی میتواند باعث خونریزی این ناحیه شود.
- خونریزی نیمه حاد ساب دورال: معمولا کمی پس از ضربه مغزی علائم و نشانه های خونریزی ایجاد میشوند. گاهی اوقات چند روز یا چند هفته طول میکشد تا علائم بیماری بروز کند.
- خونریزی مزمن ساب دورال: این عارضه معمولا در پی خونریزی آهسته مغز رخ میدهد و اغلب شدت خونریزی کم است. ممکن است چند هفته طول بکشد تا علائم بیماری نمایان شود. در اکثر موارد، بیمار نمیتواند ضرب دیدگی مغز خود را به خاطر بیاورد.
این نوع از خونریزیهای ساب دورال میتوانند منجر به آسیب دیدگی مغز شوند، در صورتی که بیمار فورا تحت درمان قرار نگیرد آسیب دیدگی مغز دائمی خواهد بود. به این ترتیب پس از بروز علائم و نشانه های خونریزی باید فورا بیمار تحت درمان اورژانسی قرار بگیرد. احتمال بروز خونریزی ساب دورال در افراد زیر وجود دارد:
- افرادی هر روز که داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین مصرف میکنند.
- افرادی که سن آنها بالا است.
- افرادی که دچار خونریزی اپیدورال هستند.
خونریزی اپیدورال
خونریزی اپیدورال هنگامی رخ میدهد که خونریزی بین سخت شامه و جمجمه ایجاد شود. معمولا در خونریزی اپیدورال یک شریان پاره میشود و حجم زیادی از خون در مغز جمع میشود که باعث ایجاد فشار بسیار زیادی به این ناحیه میشود. اکثر بیمارانی که دچار خونریزی اپیدورال هستند از لحظه ضرب دیدگی مغز دچار حالت خواب آلودگی یا کما میشوند، حال آنکه عدهای دیگر هوشیار هستند. خونریزی اپیدورال یک عارضه خطرناک است که میتواند زندگی بیمار را تهدید کند و نیازمند درمان فوری پزشکی است.
خونریزی اینتراپارانشیمال
این عارضه در پی خونریزی درون نیمکره های مغز رخ میدهد، بنابراین غشای اطراف مغز دچار خونریزی نمیشود. این نوع خونریزی همانند خونریزی ساب دورال جدی و خطرناک است. معمولا آسیب دیدگی سر باعث بروز خونریزیهای شدید اینتراپارانشیمال میشود. ضربه هایی که باعث خونریزی اینتراپارانشیمال میشود در پی نیروی بسیار زیادی که به مغز وارد میشود، ایجاد میگردد. این امر باعث میشود که آکسونها از نورون جدا شوند و ارتباط مغز با سایر قسمتهای بدن قطع گردد. آسیب منتژ آکسون یک عارضه بسیار شایع است معمولا باعث بروز عوارض بسیار حاد میشوند در نتیجه بیمار به کما میرود و دچار حیات نباتی دائمی میگردد.
چه مواردی باعث بروز خونریزی درون جمجمه ای میشود؟
معمولا خونریزی درون جمجمه ای در پی تصادفات خودرویی، سقوط از ارتفاع، آسیبهایی که در اسکی ایجاد میشود، ضربه هایی که تمرینات ورزشی به مغز وارد میشود، تصادف با موتور یا دوچرخه، ضربه مغزی، یا دعوا و درگیری فیزیکی رخ میدهد. از آنجایی که این خونریزی درون سر ایجاد میشود، ممکن است حتی در صورت عدم بروز کبودی، زخم، یا تورم قابل مشاهده، خونریزی درون جمجمه ای به وجود بیاید. افراد سالمند به ویژه کسانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنند بیشتر در معرض خطر خونریزی مغزی قرار دارند و حتی ضربه کوچک به سر میتواند باعث خونریزی درون جمجمه ای شود. سه غشای مختلف اطراف مغز را احاطه کرده اند. هر یک از این غشاهای پوشاننده مغز دارای تعدادی عروق خونی هستند. خونریزی درون جمجمه ای زمانی رخ میدهد که تروما یا آنوریسم باعث آسیب دیدگی عروق خونی غشای مغز میشود. در این حالت خون از مغز نشت میکند و تجمع می یابد که منجر به تورم میشود، این تورم هماتوم نام دارد و باعث ایجاد فشار بر مغز میشود. مغز نسبت به فشار و تورم درون سر حساسیت بسیار بالایی دارد. فشار میتواند باعث تخریب نورونها یا قطع شدن خونرسانی به ناحیه میشود. این امر باعث بروز عوارض حاد و آسیب دیدگی دائمی مغز میشود.
علائم و نشانه های خونریزی درون جمجمه ای شامل چه مواردی است؟
ممکن است علائم و نشانه های خونریزی درون جمجمه ای فورا پس از ضرب دیدن سر نمایان شود، اما گاهی اوقات ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد تا علائم بیماری مشخص شود. خونریزی درون جمجمه ای میتواند باعث بروز علائم و نشانه های زیر شود:
- سردرد که شدت آن بیشتر میشود.
- استفراغ کردن که ممکن است در لحظه ضربه یا اندکی پس از آن رخ دهد.
- کاهش سطح هوشیاری که با احساس خواب آلودگی شروع میشود.
- گیجی
- عدم آگاهی در خصوص زمان، مکان، یا شرایط فعلی
- اختلال در تکلم
- یکسان نبودن اندازه مردمکها
- افزایش سطح فشار خون
- بهبود موقت سطح هوشیاری اندکی پس از ضربه، که مجددا هوشیاری خود را از دست میدهد.
افزایش مقدار خون جمع شده درون فضای بین جمجمه و مغز باعث میشود علائم بیماری بدتر شود و باعث بروز موارد زیر گردد:
- تشنج
- لتارژی
- از دست دادن سطح هوشیاری
چون خونریزی درون جمجمه ای میتواند باعث مرگ شود، بروز هریک از علائم، نشانه های فوق به معنای درمان اورژانسی است. در صورتی که بیمار هوشیاری اش را از دست داده است یا پس از ضرب دیدن سر، علائم نشانه های خونریزی مشکوک درون جمجمه ای بروز کند باید فورا او را به پزشک ارجاع داد.
تشخیص خونریزی درون جمجمه ای
تشخیص خونریزی درون جمجمه ای به کمک تست های عکسبرداری انجام میشود. خونریزی درون جمجمه ای به درمان و توجه فوری پزشکی نیاز دارد، و معمولا پزشکان زمانی با مراجعه بیمار مراجعه میشوند که پس از ضربه مغزی هوشیاری خود را از دست داده است. از روشهای عکسبرداری زیر برای تشخیص خونریزی مغزی استفاده میشود.
- سی تی اسکن: در این روش از دستگاه اشعه ایکس که به یک مانیتور متصل شده است استفاده میشود و به سرعت تصاویر متعدد و دقیقی از مغز بیمار تهیه میشود. انجام این نوع عکسبرداری به آمادگی کمی نیاز دارد.
ام آر آی: در این روش از امواج رادیویی و امواج پرقدرت مغناطیسی برای تهیه تصاویر دقیق کامپیوتری از مغز استفاده میشود. انجام این نوع عکسبرداری مشروط به آمادگی خاص است که برای موارد اورژانسی مانند خونریزی درون جمجمه ای مطلوب نیست. انجام این نوع عکسبرداری کمی طول میکشد و دستگاه عکسبرداری در همه مراکز درمانی موجود نیست.
توان بخشی پس از خونریزی درون جمجمه ای
میزان آسیب دیدگی مغز و سرعت بهبود عملکرد عصبی آن از مواردی هستند که نوع مدت زمان توان بخشی افراد را پس از خونریزی مغزی مشخص میکنند. افرادی که دچار ضربه شدید مغزی شده اند و علائم مربوط به بهبود را دارند به محض آنکه از اتاق مراقبت های ویژه مرخص شوند به واحد توان بخشی انتقال داده خواهند شد. افرادی که دچار ضربه شدید مغزی شده اند به پرستاری و مراقبت تخصصی در منزل و بیمارستان نیاز دارند تا بتوانند توانایی و عملکرد عصبی لازم برای انتقال به واحد توان بخشی را به دست بیاورند. افرادی که در کما به سر میبرند به درمان های پرستاری تخصصی و بستری شدن در اتاق مراقبتهای ویژه نیاز دارند.
توان بخشی و کار درمانی
روشهای توان بخشی بر بهبود عملکرد بیمار برای انجام فعالیتهای روزمره تمرکز دارد و شامل موارد زیر است:
- گفتاردرمانی
- ورزش درمانی
- کار درمانی
- شناخت درمانی
افرادی که دچار آسیب دیدگی اعصاب سر و گردن شده اند به لحاظ شنوایی، بلع مواد غذایی، حفظ تعادل و استفاده از عضلات صورت به توان بخشی نیاز دارند. تعداد زیادی از بیماران به مشاورات روان پزشکی نیاز دارند تا بتوانند با درد مزمن، از دست دادن حافظه، یا از دست دادن توانایی جسمانی خود کنار بیایند. باید اعضای خانواده در طول دوره مشاوره و بهبود و توان بخشی از محدودیتها و میزان پیشرفت بیمار آگاه باشند. تعداد زیادی از خانواده ها از حمایت مدد کار اجتماعی بهره مند میشوند. مددکار اجتماعی به آنها کمک میکند اعضای خانواده بتوانند با جنبه های عاطفی، مالی، و عمل زندگی با عزیز خود که دچار آسیب دیدگی مغز شده است کنار بیایند.
چگونه میتوان از روز خونریزی درون جمجمه ای پیشگیری کرد؟
کاهش احتمال آسیب دیدگی و ضرب دیدگی سر بهترین روش برای پیشگیری از خونریزی درون جمجمه ای است. رعایت نکات زیر میتواند از بروز این مشکل پیشگیری کند:
- کودکان خود را از هر گونه ضرب دیدگی محافظت کنید، سعی کنید هنگام سوار کردن کودک در خودرو کمربند ایمنی او را ببندید، برای راه پله ها از نرده استفاده کنید، مبلمان سنگین را به دیوار تکیه دهید، گوشه های میز غذا خوری را با محافظ ببندید، اجازه ندهید کودکان از اشیا و وسایل غیر ایمن بالا بروند.
- از صندلی مخصوص خودرو برای کودک خود استفاده کنید و حتما از ایمن بودن شرایط کودک اطمینان حاصل کنید.
- در مواردی که قصد شرکت در تمرینات ورزشی تنشی را دارید باید حتما از کلاه ورزشی استفاده کنید. باید هنگام دوچرخه سواری، راندن موتور سیکلت، اسکی، اسب سواری، اسکیت، اسکی روی برف، و مواردی از این قبیل کلاه بپوشید.
سبک زندگی پس از خونریزی درون جمجمه ای
تغییر سبک زندگی برای وفق دادن شرایط زندگی با خونریزی درون جمجمه اهمیت بسیار زیادی دارد. بهبود بیمار پس از خونریزی درون جمجمه ای مستلزم صرف زمان است، بنابراین بیمار باید صبر بسیار زیادی داشته باشد. تعداد بسیار زیادی از بیماران طی مدت 6 ماه پس از خونریزی، تا حد قابل توجهی بهبود می یابند، سپس مراحل بهبودی تدریجی ظرف مدت 2 سال حاصل میشود. ارتباط داشتن با پزشک و تحت نظر قرار گرفتن بیمار یکی از نکات بسیار مهم در دوران بهبود محسوب میشود. پزشک به طور منظم میزان بهبودی بیمار را ارزیابی میکند، و از بیمار میخواهد از انجام دادن کارهایی که باعث اختلال در فرایند بهبود میشود اجتناب نماید. به این ترتیب بیمار باید قبل و انجام امور زیر با پزشک خود مشورت نماید:
- قبل از مصرف هر گونه دارو اعم از ویتامین و مکمل
- قبل از حضور در فعالیتهای جسمانی از جمله ورزشهایی که تماس فیزیکی بالایی دارند و ورزشهایی تفریحی
- قبل از رانندگی، دوچرخه سواری، ورزش کردن، یا کار کردن با دستگاههای سنگین زیرا آسیب دیدگی مغز باعث کند شدن زمان عکس العمل میشود.
در بخش زیر به تعدادی از نکات حائز اهمیت اشاره میکنیم که به تسریع بهبودی کمک میکنند:
- بیمار باید به محض آنکه احساس کرد قوی تر شده است فعالیتهای طبیعی خود را از سر بگیرد.
- همیشه سعی کند خواب راحتی داشته باشد و در صورتی که در طول روز احساس خستگی کرد، استراحت کند.
- اگر در به خاطر آوردن برخی نکات دچار مشکل شده است، آنها را یادداشت نماید.
- از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کند زیرا مصرف الکل باعث کند شدن فرایند بهبود میشود و ممکن منجر به زمین خوردن بیمار شود.
- بیمار باید قبل از اتخاذ تصمیمات مهم با خانواده خود مشورت کند.
