راهکار درمان بی اشتهایی در کودکان ناشی از دندان درآوردن و رشد 9
غذا دادن به کودک کار سختی است. اینکه از چه غذایی و چقدر به کودک بدهید، میتواند تمام روز فکر شما را مشغول نگاه دارد. برخلاف بزرگسالان، کودکان از یک منوی انتخابی روزمره پیروی نمیکنند. غذای مطلوب و نامطلوب کودکان، به رفتار درونی آنها بستگی دارد. اشتهای کودک میتواند روز به روز یا ماه به ماه تغییر کند و همچنین به سرعت رشد کودک نیز وابسته است. بعنوان یک قانون کلی - کودک وقتی غذا میخورد که گرسنه باشد. ولی اگر کودک غذای کافی نخورد، میتواند والدین را نگران کند، زیرا ممکن است به معنای بی اشتهایی کودک باشد. با خواندن این مقاله، طریقه شناسایی این مشکل و راه حل آن را خواهید فهمید.
علیرغم توجه و مراقبت آنی و دائمی، اگر تغییری در اشتهای کودک ندیدید باید به پزشک مراجعه کنید. تا چند روز به دقت عادتهای غذایی کودک خود را زیر نظر بگیرید. اگر برای دو روزی غذا نخورد نگران نشوید. ولی اگر این وضعیت برای یک هفته یا بیشتر ادامه یافت، باید کودک را به پزشک نشان دهید، اگر بیاشتهایی با راش پوستی، تب یا تغییر در رنگ مدفوع همراه باشد و اگر شما متوجه کماشتهایی کودک شدید و وزن وی کاهش یافت، بلافاصله باید با پزشک کودکان تماس بگیرید.
برای تجویز مکمل غذایی و دریافت مشاوره در زمینه ی مشکل بی اشتهایی فرزند خود با متخصصین مجرب کلینیک تخصصی اطفال امید تماس گرفته و به رشد کودکان خود سرعت ببخشید. تلفن تماس 03132367465 و 03132330382
بی اشتهایی کودک چه عللی دارد؟
بی اشتهایی کودک شاید بخاطر حوصله نداشتن است، ولی میتواند نشانهای از یک مشکل اصلیتر باشد. یکی از دلایل اصلی کماشتهایی، میتواند گرسنه نبودن کودک باشد. در بعضی مقاطع زمانی، بی اشتهایی یک علامت کاملاً طبیعی در فرآیند رشد است. دلایلی که میتواند باعث کاهش اشتها در کودک شود عبارتند از:
رشد
نرخ رشد کودک شما، تا شش ماهه اول بسیار بالاست، سپس از شش تا 12 ماهگی کاهش یافته و در نهایت از 12 تا 18 ماهگی باز هم کمتر میشود. پس کمتر بودن اشتهای کودک 16 ماه نسبت به کودک 12 ماهه کاملاً طبیعی است. احتمالاً نیازی به آن مقدار کالری ندارد.
دندان درآوردن
بی اشتهایی موقتی یکی از علائم رایج در هنگام دندان درآوردن است، معمولاً این بی اشتهایی تا 2 هفته برطرف میشود. شاید کودک بخاطر درد ناشی از دندان درآوردن، کمتر میخورد. ناراحتی کودک هنگامی که غذا میخورد چه از شیشه شیر و چه بصورت عادی، افزایش مییابد.
گلودرد
گلودرد چه ناشی از گلودرد میکروبی باشد چه گلودرد ویروسی، میتواند یکی از دلایل بی اشتهایی کودک تلقی گردد. زیرا باعث دشواری در قورت دادن میشود. اگر گلودرد همراه تب و غدد متورم بود، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید تا عفونت را از بین برده و اشتهای کودک خود را افزایش دهید.
نوع غذا
بعضی از غذاها زمان زیادی برای هضم لازم دارند، شاید شکم کودک هنوز از غذای قبلی پر است، به همین خاطر از خوردن غذای بعدی، با وجود گذشت زمان زیادی، سر باز میزند. غلات کامل یکی از این غذاهاست که بخاطر فیبر بالا شکم کودک را پر میکند. همچنین یکی از عوامل بی اشتهایی در کودکان است.
دادن غذاهای سفت برای اولین بار
تا به امروز کودک شما فقط شیر میخورد، حالا میخواهید بصورت ناگهانی غذاهای سفت را به وی بدهید، بدن کودک برای عادت کردن به غذای جدید نیاز به زمان دارد. فرآیند هضم طولانیتر شده و به همین خاطر کودک کمتر غذا میخورد. برای کاهش این احتمال، باید غذاهای جدید را در مقادیر بسیار کم به کودک بدهید تا زمانی که بدن وی برای خوردن آن غذاها آماده شود.
زاد و ولد انگل
یکی از علل رایج دیگر برای بیاشتهایی، زاد و ولد انگل در بدن کودک است. احتمال دارد کودک در معرض خطر جدی انگل و کرم رودهای باشد. وجود انگل در بدن میتواند موجب استفراغ، اسهال و بیاشتهایی شود. در صورت ابتلای کودک به انگل باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
سلامتی ضعیف
اگر کودک بیمار باشد، از خوردن غذا سر باز زده و میتواند موجب کاهش اشتها شود. اگر کودک مبتلا به تب، سرماخوردگی، سرفه یا ناراحتی معده باشد، اشتهای خود را از دست خواهد داد. میتواند بعد از بهبودی اشتهای خود را بدست آورد.
مصرف مایعات زیاد
مصرف مایعات زیاد مثل آبمیوهها و آب میتواند دلیلی دیگر برای کاهش اشتهای کودک باشد. وقتی معده کوچک بچه با شیر ماده یا مایعات دیگر پر شود، دیگر نیازی به مایعات بیشتر نخواهند داشت.
عدم تحمل غذایی
عدم تحمل برخی غذاها مثل تخممرغ، شیر، سویا و بادام زمینی میتواند باعث بروز علائمی چون خارش، نفخ، اسهال و بطور کلی کاهش اشتها شود. باید غذاهایی که کودک نسبت به آن حساسیت دارد را شناسایی کرده و از دادن آنها به کودک پرهیز کنید.
واکسیناسیون
برخی از واکسیناسیونها میتواند با افزایش حرارت بدن کودک شود. حرارت بالای بدن و درد محل واکسن میتواند اشتهای کودک را کور کند.
یبوست
اگر کودک از یبوست رنج میبرد، از آنجایی که حرکت رودهها دشوار میشود، کودک اشتهای خود را از دست خواهد داد. باید مطمئن شوید که حرکت رودههای کودک طبیعی است.
کمخونی
اگر کودک آهن کمی دارد یا کم خون است، شاید اشتهای خود را از دست بدهد. معمولاً کودکانی که کمخونی دارد اکثر اوقات ضعیف و خستهاند. از آنجایی که این بیماری میتواند بر رشد او تأثیر بگذارد، بهتر است او را به پزشک نشان دهید. همچنین غذاهایی به او بدهید که آهن بالایی دارد.
خستگی بیش از حد
این مورد نیز میتواند دلیل کاهش اشتهای کودک باشد. کودکان مدت زیادی را به بازی میگذرانند که باعث خستگی آنها میشود. تنظیم کردن زمان بازی کودک میتواند از خستگی بیش از اندازه او جلوگیری کند.
مشاهده بیاشتهایی در کودکان
اگر کودک شما بی اشتهاست، میتواند علائم زیر را بروز دهد:
- زودرنجی
- استفراغ مکرر
- سرفه
- ترشح بدون اختیار بزاق
- امتناع از خوردن غذاهای مورد علاقه
در صورتی که از علل بی اشتهایی اطلاعی نداشته باشید، میتواند شما را نگران کند. بنابراین مهم است که در مورد علل بی اشتهایی کودک خود بدانید.
برای درمان بیاشتهایی در کودک چه کاری میتوان انجام داد؟
وقتی کودک کمتر از همیشه غذا میخورد، عادتهایش را به دقت تحت نظر بگیرید. در بیشتر موارد، کودک به خودی خود اشتهای خود را بدست میآورد.
- غذاهایی مناسب سن او تهیه کنید.
- برای رژیم غذایی سالمی تهیه کرده و در میان هر وعده غذایی یک فاصله مناسب بگذارید تا اشتهای کودک منظم بماند.
چه وقتی باید به دنبال درمان باشیم؟
هنگامی باید به دنبال درمان بود که:
- فکر میکنید علت بیاشتهایی یک بیماری زمینهای است.
- به کمخونی کودک مشکوکید.
- کودک بعد از هر غذا استفراغ میکند.
- اگر کودک مبتلا به اسهال، تب یا هر دوست.
- اگر در شش ماه گذشته، وزن کودکتان افزایش نداشته است.
- بدون دلیل خاصی، کودک کاهش وزن دارد.
- احساس میکند کودک افسرده است.
- اگر بیاشتهایی یکی از عوارض جانبی داروست میتواند با مراجعه به پزشک آن دارو را تغییر داده یا تنظیم کنید. عوارض جانبی داروهای اختلال نقص توجه-بیش فعالی و آنتیبیوتیکها میتوانند باعت بی اشتهایی شوند.
چطور میتوان اشتهای کودک را افزایش داد؟
راههایی برای افزایش اشتها و حفظ آن در کودکان وجود دارد.
مکملهایی برای تحریک اشتها
ویتامینها، مواد معدنی و داروهای گیاهی میتوانند در تحریک اشتها موثر باشند. در بعضی موارد، اگر دلیل بیاشتهایی کمبود ویتامین و مواد معدنی است، میتوان از آنها برای درمان این کمبود استفاده کرد. بعضی از مکملهایی که میتوانید به رژیم غذایی خودتان اضافه کنید، عبارتند از:
- زینک: کمبود زینک میتواند منجر به تغییراتی در اشتها و همچنین طعم غذاها در دهان کودک شود. مکمل زینک یا قرصهای مولتیویتامین حاوی زینک برای اکثر بزرگسالان بیخطر هستند. در صورت وجود هرگونه سوال یا برای دادن این قرصها به کودک با پزشک مشورت کنید.
- تیامین یا ویتامین ب1: کمبود تیامین که به آن ویتامین ب1 نیز میگویند، میتواند موجب افزایش میزان انرژی استراحت (نرخ چربی سوزی در زمان استراحت)، کاهش اشتها و از دست دادن وزن شود. مصرف تیامین برای اکثر بزرگسالان بیخطر است. برای دادن این قرصها به کودک با پزشک مشورت کنید.
- روغن ماهی: روغن ماهی میتواند اشتها را افزایش دهد. همچنین هضم غذا را بهبود بخشیده و احساس نفخ یا پُری شکم را، که مانع از غذا خوردن میشود، کاهش میدهد. روغن ماهی برای تمام بزرگسالانی که به ماهی حساسیت ندارند بیخطر است. باید پیش از دادن این قرصها به کودک با پزشک مشورت کنید.
فاصله زمانی کافی میان وعدههای غذایی
کودک به سه الی چهار ساعت برای هضم غذا نیاز دارند. اگر فاصله مناسبی میان وعدههای غذایی وجود نداشته باشد و در فواصل زمانی کوتاه به کودک غذا بدهید، او نیز نمیتواند خوب غذا بخورد.
غذاهایی که اشتهای کودکان را افزایش میدهد
غذاهایی که میتواند اشتهای کودک را افزایش دهند به شرح زیر میباشند. ولی توصیه میشود پیش از دادن این غذاها به کودک با پزشک او مشورت کنید:
- زنیان
- آنغوزه
- ریحان
- زنجبیل
- نعناع
- بادام زمینی
مفرح کردن زمان غذا خوردن
زمان وعدههای غذایی یکی از مهمترین زمانهای جمعی برای کودکان در حال رشد است. سعی کنید این وقت از روز را برای کودک لذتبخش کنید. برای کودک غذاهای متنوعی آماده کنید و به او اجازه دهید میان آنها انتخاب کند. سعی کنید تمرکز خود را از آنچه کودک نمیخورد به آنچه که کودک میخورد جلب کنید. عملاً به کودک نشان دهید که غذا خوردن لذت بخش است.
تقسیم وظایف
برخی از پزشکان توصیه میکنند که والدین کودک نوعی از روش غذا دادن را انجام دهند که به آن "تقسیم وظایف" گفته میشود. طبق این نظریه، والدین باید "نوع" غذا را تهیه کنند و کودک باید "مقدار" آن را تعیین کند. به عبارت دیگر، والدین مسئول تأمین غذا و کمک به کودک برای آرام شدن و منظم بودن در حین غذا خوردن هستند. هرچه سن کودک بالاتر میرود، والدین غذاها را انتخاب کرده و آماده میکنند، یعنی وعدههای غذایی و میان وعدهها را تدارک میبینند، زمان غذا خوردن را لذت بخش میکنند و همچنین با لذتبخش کردن زمان وعدههای غذایی، الگوی مناسبی برای کودک فراهم میکنند. والدین نباید به کودکان اجازه دهند در فواصل بین وعدههای غذایی و میانوعدهها کودک چیزی بخورد. در این فواصل زمانی، سعی کنید او را به نوشیدن آب تشویق کنید. این روش به والدین کمک میکند تا مطمئن شوند که کودکشان به اندازه کافی از مواد غذایی که آنها تهیه میکنند تغذیه خواهد کرد.
مکرراً مقادیر کمی از غذا را سرو کنید
معده کودکان نسبت به بزرگسالان، کوچکتر است. آنها به اندازه شما در هر وعده، غذا نمیخورند. پنج یا شش وعده یا میانوعده کوچک بهتر میتواند احتیاجات تغذیهای کودک شما را تأمین کند. همچنین دردسر کمتری نیز در زمان وعدههای غذایی دارد.
منوی غذای کودک را متنوع کنید
در هنگام آماده کردن وعده غذایی کودک، سعی کنید از تمام چهار گروه عمده غذایی، در آن بگنجانید:
- محصولات غلات کامل همچون نان، پاستآ، برنج، غلات صبحانه و سایر محصولاتی که غنی از آهن، فولیک اسید و سایر ویتامینهای گروه ب همچون نیاسین، تیامین و ریببوفلاوین باشد.
- به کودک مقادیر زیادی سبزی و میوهجات در مقادیر قابل جویدن بدهید.
- شیر، ماست، پنیر و سایر محصولات لبنی مقدار متعادلی از پروتئین، کربوهیدرات و چربی را به کمک میدهند و همچنین دارای کلسیم و ویتامین D هستند.
- گوشتهای نازک، گوشت مرغ و ماهی و همچنین پنیر لوبیا (توفو)، انواع لوبیا و عدس، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی (همچون آهن) را در اختیار کودک میگذارد.
شاید کودک تنها به غذاهای خاصی علاقه داشته باشد، ولی میتوان در مقادیر کم غذاهای جدید را نیز به وی معرفی کرد. البته اگر در ابتدا کودک از خوردن این غذاها سرباز زد، اشکالی ندارد.
به زور به کودک غذا ندهید
وعدههای غذایی زمان مفرحی برای تمام خانواده است. خوب نیست که کودک خود را به زور وادار به غذا خوردن کنید. ممکن است این کار شما باعث شود در آینده دیگر کودک از آن غذا نخورد. همچنین مجبور کردن کودک به تمام کردن بشقاب غذای خود نیز همین تأثیر را خواهد داشت. امتناع از غذا خوردن روشی برای نشان دادن استقلال در کودکان است. متخصصین میگویند که کودکان به اندازه مورد نیاز خود غذا خواهند خورد.