درمان نکروز آواسکولار یا سیاه شدن سر استخوان ران با بهترین روش‌های توانبخشی

نکروز آواسکولار عارضه‌ای است که به دلیل نرسیدن خون کافی به بافت استخوان‌ها و در نتیجه، از بین رفتن این بافت‌ها به وجود می‌آید. نکروز آواسکولار می‌تواند باعث ایجاد ترک‌هایی در سطح استخوان و در نتیجه‌ی آن فرو ریختن تمام استخوان شود.

جریان خونی که به استخوان می‌رسد ممکن است بر اثر وجود شکسنگی در استخوان و یا از جا درآمدگی مفصل، در میان راه خود دچار مشکل شود. نکروز آواسکولار همچنین ممکن است بر اثر استفاده‌ی طولانی مدت از داروهای استروئیدی نیز ایجاد شود.

هر کسی ممکن است دچار عارضه‌ نکروز آواسکولار شود. با این حال این عارضه در سن ۳۰ تا ۶۰ سالگی بیشتر شایع است. چون طیف سنی افراد مبتلا به نکروز آواسکولار، طیف جوانی است، این عارضه می‌تواند عوارض طولانی مدت و مهمی در فرد ایجاد کند.

علت وقوع نکروز آواسکولار

نکروز آواسکولار زمانی رخ می‌دهد که گردش خون در استخوان دچار اختلال شده و یا مقدار آن کاهش پیدا کند. کاهش گردش خون در استخوان می‌تواند ناشی از این دلایل باشد:

آسیب استخوان یا مفصل

واردن شدن آسیب به استخوان، مانند در رفتگی مفصل، باعث می‌شود که رگ‌های خونی اطراف آن آسیب ببینند. همچنین، روش‌های درمانی برای مبارزه با سرطان مانند اسنفاده از اشعه‌های رادیواکتیو هم می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان و رگ‌های خونی آن شود.

انباشتگی چربی در رگ‌های خونی

چربی (لیپید) اگر که در رگ‌ها جمع و انباشته شود باعث می‌شود که سرعت گردش خون کاهش پیدا کند.

اختلالت کراتینی

بعضی از بیماری‌ها مانند سیکل سل آنمیا و بیماری گوشه (Gaucher) نیز می‌توانند روند گردش خون در استخوان‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.

در ۲۵ درصد افرادی که به نکروز آواسکولار دچار می‌شوند، علت اختلال گردش خون در استخوان، ناشناخته و غیر قابل تشخیص است.

نشانه‌ها و علائم نکروز آواسکولار

بسیاری از افراد در مراحل اولیه وقوع این عارضه، هیچ نشانه و علامتی را از آن مشاهده نمی‌کنند. با گذشت زمان و وخیم‌تر شدن شرایط، زمانی که وزنی را روی مفصل اعمال می‌کنید در آن محل با درد مواجه خواهید شد. در نهایت بیماری تا حدی پیشرفت می‌کند که شما حتی در حالت دراز کشیده هم در مفصل خود احساس درد می‌کنید.

درد ناشی از این عارضه می‌تواند هم معمولی و ملایم باشد و هم بسیار شدید باشد و معمولا درد بصورت تدریجی پیشرفت می‌کند. نکروز آواسکولار اگر در مفصل ران باشد، درد ناشی از آن ممکن است در ناحیه‌ی ران، کشاله‌ی ران و باسن منتشر شود. علاوه بر مفصل ران، نقاطی از بدن که در معرض ابتلا به تکروز آواسکولار هستند شامل شانه‌ها ، زانو، دست و پا می‌باشند.

در بعضی از افراد نکروز آواسکولار به صورت دوطرفه وجود دارد برای مثال در هر دو مفصل ران و یا در هر دو زانو ایجاد می‌شود.

عوامل خطر‌زا

عواملی که خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:

• ضربه و جراحت: صدماتی مانند در‌رفتگی مفصل و یا ترک خورن و شکستگی استخوان، می‌توانند باعث ایجاد آسیب در رگ‌های خونی اطراف شده و گردش خون در این نواحی را با کاهش روبرو کنند.
• استفاده از استروئید: اگر علت بوجود آمدن نکروز آواسکولار ایجاد آسیب و صدمه نبوده باشد، در اکثر موارد استفاده‌ی زیاد از داروهای استروئیدی مانند پردنیزون، علت اصلی وقوع نکروز آواسکولار است. علت وقوع این اتفاق هنوز مشخص نیست اما یکی از فرضیه‌های مطرح شده در این باره این است که کورتیکواستروئید‌ها میزان لیپید را در خون افزایش می‌دهند که این امر باعث کاهش میزان گردش خون و پدید آمدن عارضه‌هایی مانند نکروز آواسکولار می‌شود.
• مصرف بیش از حد از الکل: استفاده از مقدار زیادی الکل به صورت روزانه، بعد از گذشت چند سال باعث انباشتگی چربی در رگ‌ها و کاهش گردش خون می‌شود.
• استفاده از بیسفوسفونات: استفاده طولانی مدت از داروهای جلوگیری از پوکی استخوان می‌توانند خطر ابتلا به اتئونکروز را به‌وجود آورند. این اتفاق در افرادی افتاده است که برای درمان سرطان‌هایی مانند مولتیپل میلوما و سرطان متاستاتیک سینه، از این داروها استفاده کرده‌اند. البته خطر ابتلا به نکروز آواسکولار برای خانم‌هایی که در پی درمان پوکی استخوان از بیسفوسفونات‌ها استفاده می‌کنند کمتر است.
• درمان اختلالات کراتین: رادیو تراپی برای درمان سرطان می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها شود. همچنین پیوند اعضای بدن، مانند پیوند کلیه نیز می‌تواند در وقوع نکروز آواسکولار نقش داشته باشد.

تشخیص نکروز آواسکولار

در زمان معاینات فیزیکی، پزشک شما اطراف مفاصل شما را کمی فشار می‌دهد تا در صورت وجود التهاب متوجه آن شود. همچنین مفاصل شما را در زوایای مختلف حرکت می‌دهد تا مطمئن شود که دامنه‌ی حرکت مفصل شما کاهش نیافته باشد.

آزمایش‌های تصویری

خیلی از اختلالات در بدن می‌توانند باعث ایجاد درد در مفاصل شوند. استفاده از روش‌های تصویر برداری کمک می‌کند تا منبع درد شناسایی شود. تصویر برداری شامل موارد زیر می‌شود:

• اشعه ایکس: بعد از اینکه نکروز آواسکولار کمی پیشرفت کرده باشد، تصویر برداری با اشعه ایکس تغییرات ایجاد شده در استخوان را نشان خواهد داد در مراحل اولیه، نتیجه‌ی حاصل از عکسبردار با اشعه ایکس، طبیعی خواهد بود.
• ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن: این روش‌ها اولین تغییرات ایجاد شده در استخوان را نیز نشان خواهد داد.
• اسکن استخوان: مقدار بسیار کمی از مواد رادیو اکتیوی، در این روش، به داخل رگ شما تزریق می‌شود. این مواد با عبور از قسمت‌های مختلف استخوان، قسمت‌های ترمیم شده و یا آسیب دیده‌ی استخوان را نشان خواهند داد.

درمان نکروز آواسکولار

هدف از درمان نکروز آواسکولار جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان در آینده است. روش درمانی خاصی که پزشک برای شما در‌نظر می‌گیرد بستگی به میزان آسیب وارد شده به استخوان دارد. دکتر یکی از روش‌های زیر را به شما تجویز خواهد کرد:

استفاده از دارو

داروهای مختلفی در درمان Avascular necrosis ممکن است تجویز شود که عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: داروهایی مانند ایبوبروفن ( ادویل، موترین ‌IB ) و یا ناپروکسن سدیم (Aleve) می‌توانند در تسکین درد و التهاب ناشی از نکروز آواسکولار موثر باشند.
• داروهای ضد پوکی استخوان (استئوپروز): داروهایی مانند آلندرونات ( فوزامکس، بینوستو) می‌توانند روند پیشرفت نکروز آواسکولار را کاهش دهند، البته که نتایج استفاده از این داروها هنوز کاملا ثابت نیست.
• داروهای کاهش کلسترول: کاهش کلسترول و چربی باعث می‌شود که میزان چربی موجود در خون کاهش یافته و چربی باعث اختلال در جریان خون نمی‌شود و نکروز آواسکولار اتفاق نمی‌افتد.
• رقیق کننده‌های خون: اگر شما دچار مشکل انعقاد خون هستید، رقیق کننده‌هایی مانند وافارین‌ (کومادین، Jantoven ) ممکن است برای شما تجویز شوند تا مانع انعقاد خون و خون‌رسانی بهتر به استخوان‌های شما شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی  در مراحل اولیه‌ی نکروز آواسکولار می‌تواند بسیار موثر واقع شود. فیزیوتراپی می‌تواند درد ناشی از نکروز آواسککولار را کاهش داده و از آسیب‌های پیش رو جلوگیری کند. باز هم باید تاکید کرد که روش‌های درمانی برای نکروز آواسکولار نمی‌توانند آسیب‌های به وجود آمده را از بین ببرند بلکه فقط از وخیم‌تر شدن شرایط پیش گیری می‌کنند. تشخیص سریع نکروز آواسکولار و استفاده از فیزیوتراپی در مراحل اولیه بیماری، باعث می‌شوند که شما احتیاجی به جراحی نداشته باشید.

تحریک الکتریکی

استفاده از جریان الکتریکی می‌تواند بدن شما را تشویق می‌کند تا استخوان‌های جدیدی را در محل آسیب دیده تشکیل دهد. با وصل کردن الکترود به بدن شما، تحریک الکتریکی ایجاد می‌شود.

پی‌آر‌پی

یکی از روش‌های درمانی جدید برای درمان نکروز آواسکولار استفاده از روش پی‌آر‌پی، پلاسمای غنی شده از پلاکت، است. در این دستاورد جدید علمی، فکتورهای رشدی موجود در بدن شخص را گرفته و از آن در درمان بیماری های دیگر استفاده می‌کنند. با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، یا تزریق سلول‌های بنیادی به نقطه‌ی آسیب دیده در مراحل اولیه‌ی بیماری، محل آسیب دیده درمان شده و درد آن کاهش می یابد. همچنین تحقیقات نشان می دهد که پلاسمای غنی از پلاکت میتواند سرعت بهبود را در بیماری‌های مختلف افزایش دهد، دقیقا مانند نحوه‌ عملکرد سلول‌های بنیادی که می‌توانند بافت‌های گوناگون بدن را ترمیم کنند.

شاک ویو تراپی

روش شاک ویو تراپی، اثرات سودمندی در مراحل اولیه بروز نکروز آواسکولار، در استخوان ران، در بر داشته است. شاک ویو درمانی درد را کاهش داده، عملکرد استخوان لگن را افزایش می‌دهد و از پیشرفت نکروز آواسکولار جلوگیری می‌کند.

ورزش درمانی

در بسیاری از موارد پزشک از ورزش درمانی استفاده می‌کند و تمریناتی را به شما آموزش می‌دهد که از طریق آن‌ها، قدرت بدن خود را بیشتر کنید. در اکثر این تمرینات، تمرکز اصلی روی پاها و ران خواهد بود اما در بسیاری از آنها استقامت قسمت میانی بدن، یعنی شکم و کمر، که نقش اصلی را در حمایت از مفاصل ران ایفا می‌کنند، نیز تقویت خواهد شد. به دلیل اینکه افراد وقتی درد را تحمل می‌کنند، الگوی حرکات و راه رفتن خود را تغییر می‌دهند، یک ضعف و عدم تعادل نسبی در اکثر عضلات بدن آنها ایجاد می‌شود. دکتر به شما تمریناتی را آموزش خواهد داد تا از طریق آنها دامنه‌ی حرکتی مفاصل خود را افزایش دهید.

جراحی نکروز آواسکولار

در بسیاری از افراد، علائم و نشانه‌های نکروز آواسکولار تا زمانی که به سطح پیشرفته نرسیده باشد، بروز نخواهد کرد و این افراد زمانی متوجه وجود این عارضه می‌شوند که برای جلوگیری از آن احتیاج به عمل خواهند داشت. عمل‌های جراحی شامل موارد زیر است:

فشارزدایی داخلی

در این روش، جراح قسمت‌هایی از لایه‌های داخلی استخوان شما را بر‌میدارد. در این روش علاوه بر اینکه درد شما کاهش پیدا می‌کند، فضای خالی داخل استخوان باعث برانگیخته شدن استخوان برای تولید بافت‌های سالم و رگ‌های خونی تازه، می‌شود.

پیوند استخوان

این روش می‌توان باعث افزایش استقامت استخوان‌هایی شود که تحت تاثیر نکروز آواسکولار قرار گرفته‌اند. استخوان پیوندی، استخوان سالمی است که از دیگر قسمت‌های بدن شما برداشته می‌شود.

تغییر شکل استخوان ( استتئوتومی)

در استئوتومی ، مفصلی که وزن را متحمل شده و دچار نکروز آواسکولار است، در نظر گرفته می‌شود، قسمتی از استخوان بالایی یا پایینی مفصل برش داده شده و حذف می‌گردد، از این طریق وزن از روی استخوان آسیب دیده برداشته می‌شود. انجام استئوتئمی می‌تواند منجر به، به تعویق افتادن عمل تعویض مفصل گردد.

تعویض مفصل آسیب دیده

اگر استخوان آسیب دیده‌ی شما در مرحله‌ای است که شکسته شده باشد و یا استفاده از روش‌های قبلی برای شما تاثیری نداشته، در این مرحله باید مفصل شما با پلاستیک و یا فلز دیگری تعویض شود. در ایلات متحده آریکا، حدود ۱۰ درصد از مبتلایان به نکروز آواسکولار برای درمان عارضه ی خود عمل تعویض مفصل را انجام می‌دهند.

درمان از طریق داروهای احیا کننده

اسپیراسیون مغز استخوان ( مکش بافت مایع مغز استخوان) روش جدیدی است که در آینده برای درمان نکروز آواسکولار، در مراحل ابتدایی، بسیار موثر واقع خواهد شد. در این روش، سلول‌های بنیادی از مغز استخوان شما استخراج می شوند. با انجام عمل جراحی، قسمت اصلی استخوان ران که دچار آسیب شده است برداشته می‌شود و به جای آن سلول‌های بنیادی را در آن محل قرار می‌دهند، این سلول‌ها قابلیت ساخت استخوان جدید را خواهند داشت.

پیشگیری از نکروز آواسکولار

برای پیشگیری از وقوع نکروز آواسکولار و حفظ سلامتی بدن خود از روش‌های زیر استفاده کنید:

• کلسترول بدن خود را در سطح پایین نگه دارید: تیکه‌های کوچک چربی شایع‌ترین علت مسدود شدن راه خون و در نتیجه عدم خونرسانی کافی به استخوان‌ها هستند.
• در میزان مصرف استروئید دقت کنید: حتما در مورد استفاده از استروئید‌ها، به مدت طولانی، با پزشک خود مشورت کنید. اگر استخوان‌های شما بر اثر استفاده از استروئید آسیب دیده باشند، در هنگام مصرف دوباره از استروئید، آسیب وارد شده به آن‌ها شدید تر خواهد شد.

کپی فقط با ذکر لینک و منبع بلامانع است.