درمان درد پشت خلفی زانوی پا توانبخشی قبل و بعد از جراحی

مشخص کردن علت درد پشت و یا خلفی زانو می‌تواند مانند حل پازل باشد. مشکلات بسیار مختلف می‌توانند درد در این ناحیه ایجاد کنند که بعضی بسیار رایج‌تر از سایرین هستند. درحالی‌که درد خلفی زانو می‌تواند موردی ساده مانند فشار عضله را نشان دهد، مسائل جدی‌تر مانند لخته شدن خون و یا تومور نیز ممکن است علت مشکل باشد. منشاء و ماهیت درد و علائم همراه آن کمک می‌کند علل احتمالی نامربوط حذف شوند. معاینه فیزیکی، مطالعات عکس‌برداری و سایر آزمایش‌ها در تشخیص نهایی کمک می‌کند.

علل درد پشت زانو

درد پشت زانو ممکن است به چندین علل به وجود آید:

کیست بیکر

يكي از علل شايع درد پشت زانو، كيست بيكر است.
فضای درون مفصل زانو توسط سلول‌هایی که مایع سینوویال ترشح می‌کنند، پوشیده شده است. اگر زانو به هر دلیلی تحت فشار قرار گیرد، مایع بیش‌ازحد ترشح می‌شود. در ناحیه پشت زانو، اتصال آناتومیکی بین حفره اصلی مفصلی و قسمت حاوی مایع روان کننده در پشت زانو وجود دارد. هنگامی که مایع تحت فشار قرار می‌گیرد، مایع سینوویال می‌تواند به بورسا پشت زانو نشت کند و تورم کیستیک به نام کیست بیکر ایجاد شود. کیست ممکن است با چشم قابل‌مشاهده باشد و یا ممکن است به‌عنوان یک تورم توپ مانند در پشت زانو قابل لمس باشد.

تاندونیت پاپلیتیس

یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند موجب بروز درد پشت زانو شود، تاندونیت پاپلیتیس است که التهاب تاندون عضله پشت زانو است.
تاندون پاپلیتیس به فعالیت بیش‌ازحد حساس است و ممکن است دچار التهاب شود که باعث درد در پشت زانو می‌شود و در طول حرکت اسکات تشدید می‌شود. بیمار همچنین ممکن است با صاف کردن کامل زانو مشکل داشته باشد. درد تاندونیت پاپلیتیس اغلب می‌تواند با خم شدن زانو و قرار دادن مچ پا بر روی سینه زانو تشدید شود. نشستن روی تخت با پاهای آویزان جهت چرخاندن پا و تیبیا برای معاینه توسط پزشک نیز ممکن است درد ایجاد کند.

پارگی غضروف زانو

نوع دیگر آسیب‌دیدگی که باعث درد و تورم در پشت زانو می‌شود پارگی بافت غضروف در پشت زانو است.
پارگی غضروف زانو در میان افراد ورزشکار رایج است. غضروف زانو، در صورتی که فرد به‌طور ناگهانی بچرخد و بایستد، می‌تواند به‌آسانی باعث ایجاد درد شود. همچنین در میان وزنه‌برداران که اسکات می‌زنند و وزن سنگین بلند می‌کنند و بازیکنان بسکتبال و تنیس رایج است. سن نیز می‌تواند فرد را درخطر آسیب پارگی غضروف زانو قرار دهد.
بعضی از علائم رایج پارگی غضروف زانو درد زانو، تورم در اطراف مفصل زانو و مشکل حرکت زانو است.

آرتروز

آرتروز بیماری است که در آن تغییرات در استخوان ناشی از سایش و پاره شدن و التهاب است. افراد مبتلا به آرتروز معمولاً خشکی صبحگاهی، درد، تورم، سختی حرکت و کاهش حرکت پاها را تجربه می‌کنند. آرتروز اغلب در افراد بالای 50 سال یا بیشتر اتفاق می‌افتد و می‌تواند بعد از استراحت طولانی مدت رخ دهد و در هوای سرد شدیدتر شود. این وضعیت نمی‌تواند به‌طور کامل بهبود یابد، اما درد و علائم دیگر می‌توانند به‌خوبی درمان شوند. کفش‌های مناسب و طبی، ابزارهای حمایتی برای راه رفتن، کاهش وزن، بریس زانو و داروها برخی از درمان‌هایی هستند که می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.

تاندونیت همسترینگ

التهاب تاندون عضله دو سر که در پشت زانو قرار دارد ممکن است باعث درد در این ناحیه شود. تاندون فیبروز دوسر یکی از تاندون‌های همسترینگ است. این تاندون ممکن است در اثر حرکت بیش‌ازحد در طول فعالیت مکرر مانند رانندگی یا دوچرخه‌سواری آسیب ببیند. درد در قسمت بیرونی پشت زانو تجربه می‌شود.

تاندونیت گاستروکنمیوس

التهاب تاندون دیگر که ممکن است درد در پشت زانو ایجاد کند، تاندونیت گاستروکنمیوس است. درد ممکن است در درون یا بیرون پشت زانو اتفاق بیفتد.

آنوریسم شریان پشت زانو

انوریسم شریان پشت زانو اختلالی است که در آن دیواره شریان انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد. این بیماری معمولاً در افراد مسن رخ می‌دهد و علت معمولاً از دست دادن انعطاف‌پذیری و سخت شدن دیواره شریانی است.
انقباض آنوریسم می‌تواند فشرده‌سازی و درد موضعی ایجاد کند، اما علائم مهم‌تر ممکن است نتیجه لخته شدن خون در دیواره‌ها و قسمت پایین ساق پا، انسداد جریان خون که  باعث درد در ساق و پا می‌شود و سپس انسداد شریانی پیشرفته‌تر شود.

آسیب‌دیدگی گوشه‌ی خلفی-خارجی

گوشه خلفی-خارجی منطقه‌ای است که در قسمت بیرونی پشت زانو قرار دارد و چندین سازه به پایداری زانو کمک می‌کنند. همیشه یک آسیب قابل‌توجه وجود دارد که به دنبال احساس ناپایداری همراه با درد در زانو ایجاد می‌شود.

چگونه این درد تشخیص داده می‌شود؟

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است روی زانو فشار آورد تا آسیب سستی و یا مایع در مفصل ناشی از خونریزی را احساس کند. او ممکن است زانو، ساق پا یا پا را در جهات مختلف حرکت دهد و از شما بخواهد که ایستاده و راه بروید. پزشک زانوی شما را با یک فرد سالم مقایسه می‌کند تا هرگونه جابجایی‌های غیرمعمول یا سستی در زانو یا تیبیا را تشخیص دهد.
در بعضی موارد، پزشک ممکن است یک یا چند تست عکس‌برداری زیر را پیشنهاد کند:

• اشعه ایکس. اگرچه اشعه ایکس نمی‌تواند آسیب رباط را تشخیص دهد، می‌تواند شکستگی‌های استخوانی را نشان دهد. افراد مبتلا به آسیب‌های رباط صلیبی خلفی گاهی اوقات اختلالاتی را تجربه می‌کنند که در آن یک‌تکه کوچک از استخوان، که به رباط متصل است، از استخوان اصلی دور می‌شود.
• اسکن ام آر آی. این روش بدون درد از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر کامپیوتری از بافت نرم بدن شما استفاده می‌کند. اسکن MRI می‌تواند به‌طور واضح پارگی رباط صلیبی خلفی را نشان دهد و تعیین کند که آیا سایر رباط‌های قرنیه یا غضروف نیز آسیب‌دیده‌اند یا خیر.
• آرتروسکوپی. اگر مشخص نیست که آسیب زانو شما چه قدر است، پزشک ممکن است از یک روش جراحی به نام آرتروسکوپی برای مفصل زانو استفاده کند. یک دوربین کوچک به‌وسیله یک برش کوچک به مفصل زانو وارد می‌شود. دکتر تصاویری از داخل مفصل روی یک مانیتور کامپیوتر یا صفحه تلویزیون را مشاهده می‌کند.

درمان‌های مؤثر برای درد پشت زانو؟

درمان بستگی به میزان آسیب دارد و اینکه آیا این اتفاق به‌تازگی افتاده است یا اینکه شما برای مدتی آن را داشته‌اید. در اغلب موارد جراحی موردنیاز نیست.

درمان اولیه

روش‌های زیر را برای کاهش درد و کاهش تورم دنبال کنید.

• منطقه آسیب‌دیده را استراحت دهید.
• محل را برای 20 دقیقه با استفاده از یک پک یخ یا کیسه‌ای از نخودهای یخ‌زده سردکنید. هر دو تا سه ساعت تا دو تا سه روز تکرار کنید.
• منطقه را با یک باند ببندید اما اگر درد شدیدتر شود، باند را شل کنید.
• اندام آسیب‌دیده را بالا نگه دارید. بنشینید یا دراز بکشید و اندام مصدوم را به‌عنوان‌مثال با بالش بالا ببرید تا بالاتر از قلب قرار گیرد.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی

در این دسته بیش از ده دارو مختلف وجود دارد که بعضی از آن‌ها بدون نسخه تجویز می‌شوند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) برای کمک به کاهش درد و التهاب آسیب‌های زانو استفاده می‌شود.
تزریق کورتیکواستروئید درون مفصلی معمولاً در کنترل درد زانو مانند استئوآرتریت استفاده می‌شود. این درمان مؤثر است و تسکین درد تنها برای یک تا دو هفته ماندگار است.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و ورزش پایه و اساس کنترل غیر جراحی درد پشت زانو هستند. شواهد نشان می‌دهند که کنترل فعال مانند کشش، تقویت، برنامه‌های تمرینی در کنار روش‌های غیرفعال مانند شاک ویو درمانی و لیزر درمانی، تحریک الکتریکی، کایروتراپی، باندپیچی و گرمای مؤثر در کاهش درد زانو و بهبود عملکرد بسیار مؤثر هستند. باندپیچی یک درمان ترکیبی است که نشان می‌دهد درد در بیماران مبتلا به آرتروز زانو کاهش می‌یابد. ماساژ با یخ و طب سوزنی باعث کاهش تورم و افزایش محدوده حرکات و قدرت می‌شود اما بر درد تأثیر نمی‌گذارد. ماساژ درمانی همچنین گردش خون در زانو را افزایش می‌دهد و زمان بهبودی را سریع می‌کند.
به دست آوردن وزن سالم به‌طورکلی مهم‌ترین راه برای درمان درد زانو است. بیماران با شاخص توده بدنی بیشتر از 25 کیلوگرم در متر مربع باید تشویق شوند که وزن کم کنند. انواع تمرینات موجب بهبود درد ناشی از آسیب زانو و افزایش عملکرد فیزیکی می‌شود.

اوزون درمانی

اوزون تراپی مشتق گاز اکسیژن با خواص ضد درد و ضدالتهابی است. در صورت استفاده در مفصل هیچ درد و ناراحتی ایجاد نمی‌شود. متوسط ​​تعداد جلسات مورد نیاز معمولاً 5 جلسه و یک‌بار در هفته است.
اوزون درمانی دارای عوارض جانبی و یا منع مصرف نیست، بنابراین این فرم درمان می‌تواند در بیماران با هر سن، حتی با فشارخون بالا و دارای دیابت انجام شود. هدف درمان کاهش درد، افزایش تحرک و کاهش پیشرفت در نیاز به مصرف ضد درد و ضدالتهابی است تا از آسیب‌های درازمدت جلوگیری کنند.

درمان پی آر پی

وقتی تزریق  پی آر پی برای درد پشت زانو انجام شود، پزشکان یک نمونه کوچک از خون را می‌گیرند سپس نمونه را در یک سانتریفیوژ قرار می‌دهند. سانتریفیوژ خون شما را به اجزای مختلفی تقسیم می‌کند. در قسمت پایین لوله لایه پلاسمای غنی خون جمع می‌شود. این لایه پی ار پی را از لوله به‌دقت برداشته می‌شود و آن را به یک سرنگ انتقال می‌دهند. پس از تمیز کردن و استریل کردن یک ناحیه کوچک از زانو، پوست آن ناحیه بی‌حس می‌شود. هنگامی که پوست بی‌حس می‌شود، پزشکان PRP را به‌زانو تزریق می‌کنند. این فرایند معمولاً 30 دقیقه طول می‌کشد.

تمرینات برای رفع درد پشت زانو

تمرینات مفید برای رفع درد زانو عبارتند از:

کشش عضلات چهار سر

صاف بایستید و با دست راست مچ پای راست را بگیرید. مچ پا را به‌طرف باسن خود بکشید تا کشش را در جلو پا حس کنید. حداقل 30 ثانیه نگه دارید و سه بار تکرار کنید. در طرف دیگر نیز انجام دهید.

کشش همسترینگ

پای آسیب‌دیده خود را بر روی یک استپ یا پله قرار دهید. درحالی‌که پشت خود را مستقیم نگه می‌دارید، به‌آرامی از کمر خم شوید. باید پشت ران کشش را احساس کنید. این حالت را برای مدت 30 ثانیه نگه دارید و سه بار تکرار کنید. در طرف دیگر بدن تکرار کنید.

تمرین کیک بک

مستقیم ایستاده و یک صندلی را نگه دارید. درحالی‌که زانوی راست را خم می‌کنید، پا را تا جایی که می‌توانید به سمت باسن بکشید و بلند کنید. سه تا پنج ثانیه نگه دارید سعی کنید 10 تا 15 تکرار را دو بار در روز انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که بالاتنه را صاف نگه می‌دارید. برای انجام تمرین بیشتر، وزنه‌ای را به مچ پا اضافه کنید. پاها را عوض کنید و حرکت را تکرار کنید.

تمرین پل زدن

در رختخواب به پشت دراز بکشید هر دو زانو را با زاویه‌ی 90 درجه خم کنید و کف پا را بر روی زمین بگذارید. عضلات باسن و شکم را منقبض کنید و عضلات سرینی را تا جای ممکنی که کمر را خم نمی‌کند از تخت بلند کنید. این موقعیت پل را برای 3 تا 5 ثانیه نگه دارید و به‌آرامی پایین بیاورید. 10 تا 15 بار تکرار کنید و شدت این تمرین را در طول زمان افزایش دهید.

ایستادن روی یک‌پا

روی پای آسیب‌دیده بایستید و پای دیگر را برای دو دقیقه در هوا نگه دارید. حرکت را دو بار در روز تکرار کنید. برای به چالش کشیدن این تمرین سعی کنید چشم‌های خود را ببندید و یا این ورزش را درحالی‌که توپ را در هوا نگه‌داشته‌اید یا روی بالش یا سطح ناهموار ایستاده‌اید انجام دهید.

ورزش بالا بردن ساق پا

بایستید و یک صندلی را نگه دارید. به‌آرامی روی انگشتان پا بالا بیایید و سپس به موقعیت ایستاده‌ی اولیه برگردید. این حرکت را 20 بار تکرار کنید. راه‌های مختلفی برای افزایش شدت این تمرین وجود دارد. این تمرین را با وزنه‌های سبک، تنها با یک‌پا و یا روی پله انجام دهید.

اسکات دیوار

پشت را به دیوار تکیه دهید و پاها را در عرض شانه از هم باز کنید. زانوهای خود را خم کنید و به موقعیت مکانی پایین برسانید (مثل‌اینکه روی صندلی نشسته‌اید)، سپس پاها را صاف کنید و به موقعیت اولیه بازگردید. ده ست انجام دهید. با نگه داشتن حرکت اسکات در حالت پایین‌تر و مدت طولانی‌تر خود را به چالش بکشید.

خم شدن و رسیدن به زمین

روی پای آسیب‌دیده بایستید و به‌آرامی به سمت زمین خم شوید و پای دیگر خود را پشت سر ببرید و سپس به موقعیت صاف اولیه بازگردید. سعی کنید این حرکت را 10 بار در هر پا تکرار کنید. هر بار با قرار دادن اشیاء روی زمین و لمس کردن آن‌ها با هر بار خم شدن به جلو، تمرین را شدیدتر کنید.